نیکوتین و قطران، دو ترکیب اصلی و شناختهشده در سیگارها و سایر محصولات دخانی هستند که هر دو نقش مهمی در آسیبهای ناشی از استعمال دخانیات ایفا میکنند. اما تفاوت نیکوتین و قطران در چیست؟ این دو ماده، گرچه هر دو خطرناک هستند، اما هرکدام بهطور مجزا تأثیرات متفاوتی بر بدن دارند. شناخت تفاوتهای میان نیکوتین و قطران میتواند به فهم بهتر خطرات ناشی از مصرف دخانیات کمک کند و در پیشگیری از بیماریهای وابسته به دخانیات مؤثر باشد. در این محتوا از اهم بوی، به بررسی و مقایسه این دو ماده مضر خواهیم پرداخت تا تفاوتهای آنها را از جنبههای مختلف آشکار کنیم.
نکوتین چیست؟
نیکوتین، یک آلکالوئید آلی است که بهطور طبیعی در گیاه توتون یافت میشود. این ترکیب شیمیایی به عنوان یکی از مواد فعال اصلی در سیگار و سایر محصولات دخانی شناخته میشود. نیکوتین از طریق ریهها و غشاهای مخاطی وارد جریان خون میشود و به سرعت به مغز میرسد. این ماده، با ایجاد تغییرات شیمیایی در مغز، باعث ترشح دوپامین میشود که حس لذت و آرامش را بهطور موقت ایجاد میکند. نیکوتین، به دلیل تأثیرات قوی بر سیستم عصبی، بهعنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد وابستگی به دخانیات شناخته میشود. اکثر افرادی که به نیکوتین بالا نیاز دارند از سالت ویپ استفاده می کنند چون نیکوتین بیشتری دارد.
گیاه توتون، منبع اصلی نیکوتین است که از برگهای آن استخراج میشود. این گیاه بهطور گستردهای در سراسر جهان کشت میشود و در تولید سیگار، سیگار برگ، تنباکو جویدنی و سایر محصولات دخانی به کار میرود. نیکوتین همچنین در مقادیر کمتری در گیاهان دیگر خانواده بادنجانیان، مانند گوجهفرنگی، سیبزمینی و بادمجان نیز یافت میشود، اما غلظت آن در این گیاهان بهمراتب کمتر است و تأثیرات مشابهی ندارد.
نیکوتین، با ورود به بدن، تأثیرات متعددی بر سیستمهای مختلف بدن دارد. در سیستم عصبی مرکزی، این ماده باعث تحریک و ترشح دوپامین میشود که با ایجاد حس لذت و آرامش موقت، به وابستگی فرد به مصرف آن منجر میشود. همچنین، نیکوتین میتواند فشار خون را افزایش دهد، ضربان قلب را تسریع کند و میزان انسولین خون را تغییر دهد. این تأثیرات فیزیولوژیکی نیکوتین، میتواند به مرور زمان منجر به مشکلات سلامتی جدی مانند بیماریهای قلبی-عروقی، دیابت و سایر اختلالات مزمن شود.
قطران چیست و کدام دخانیات دارای قطران است؟
قطران، مادهای است که اغلب در بحثهای مرتبط با دخانیات و اثرات مضر آنها مطرح میشود. این ماده، به دلیل تأثیرات خطرناک و آسیبهای جدی که به سلامتی انسان وارد میکند، به یکی از موضوعات اصلی در تحقیقات مربوط به بیماریهای مرتبط با مصرف دخانیات تبدیل شده است. شناخت قطران و آگاهی از میزان موجودیت آن در محصولات دخانی مختلف میتواند به درک بهتر خطرات احتمالی ناشی از مصرف این محصولات کمک کند. در این قسمت، به بررسی چیستی قطران، نحوه تشکیل آن و انواع دخانیاتی که حاوی این ماده مضر هستند، پرداخته میشود.
قطران، مادهای شیمیایی و قیرمانند است که به عنوان یکی از محصولات جانبی سوختن توتون و مواد دخانی شناخته میشود. این ماده از مجموعهای از مواد شیمیایی تشکیل شده است که بسیاری از آنها دارای خاصیت سرطانزایی هستند. قطران بهطور مستقیم با بافتهای بدن در تماس است و به مرور زمان باعث آسیب به ریهها، قلب و سایر اندامها میشود. تجمع قطران در ریهها، موجب بروز بیماریهای مزمن تنفسی، سرطان ریه و دیگر اختلالات جدی سلامت میگردد. این ماده چسبناک، با رسوب در راههای هوایی و ریهها، منجر به کاهش کارایی این اندامها و ایجاد مشکلات تنفسی میشود.
نحوه تشکیل قطران
قطران، زمانی که توتون یا سایر مواد دخانی میسوزند، تشکیل میشود. در طی فرایند سوختن، ترکیبات شیمیایی مختلفی در دود تولید میشوند که برخی از آنها در اثر سرد شدن و متراکم شدن دود به شکل قطران در میآیند. این ماده به صورت یک لایه چسبناک بر روی سطوح داخلی ریهها و سایر اندامها رسوب میکند و به مرور زمان میتواند باعث ایجاد آسیبهای جبرانناپذیر شود. برخلاف نیکوتین که عمدتاً بهسرعت جذب و متابولیزه میشود، قطران به دلیل خصوصیات فیزیکی خود در بدن باقی میماند و بهتدریج اثرات مخرب خود را بروز میدهد.
دخانیات حاوی قطران
تقریباً تمامی محصولات دخانی که از سوختن توتون تولید میشوند، حاوی قطران هستند. سیگار، به عنوان یکی از رایجترین محصولات دخانی، بالاترین میزان قطران را در دود خود دارد. هرچه مقدار توتون موجود در سیگار بیشتر باشد و سیگار به طور کامل سوزانده شود، میزان تولید قطران نیز افزایش مییابد. علاوه بر سیگار، سیگار برگ و پیپ نیز از دیگر محصولات دخانی هستند که حاوی مقادیر قابل توجهی از قطران هستند. حتی توتون جویدنی که مستقیماً سوخته نمیشود نیز میتواند حاوی قطران باشد، اما در مقادیر کمتری نسبت به سیگار.
بررسی تفاوت های قطران و نکوتین
دخانیات و محصولات مرتبط با آن همواره مورد توجه محققان و عموم مردم به دلیل اثرات زیانباری که بر سلامت انسان دارند، بوده است. دو ترکیب اصلی که در این محصولات یافت میشود و هر دو به نحوی به بدن آسیب میرسانند، نیکوتین و قطران هستند. این دو ماده، هرچند هر دو در محصولات دخانی موجود هستند، اما از جنبههای مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند. درک این تفاوتها میتواند به افراد کمک کند تا از خطرات مرتبط با مصرف دخانیات آگاهتر شوند و انتخابهای بهتری برای سلامت خود داشته باشند. در این بخش، به بررسی تفاوتهای اساسی میان نیکوتین و قطران پرداخته خواهد شد.
ماهیت شیمیایی
نیکوتین، یک آلکالوئید آلی و محرک است که بهطور طبیعی در گیاه توتون یافت میشود. این ماده بر سیستم عصبی مرکزی اثر میگذارد و باعث ترشح دوپامین در مغز میشود که حس لذت و آرامش موقت را ایجاد میکند. نیکوتین به دلیل خاصیت اعتیادآور خود شناخته میشود و یکی از عوامل اصلی وابستگی به سیگار و سایر محصولات دخانی است. در مقابل، قطران یک محصول جانبی سوختن توتون است که به صورت یک ماده چسبناک و قیرمانند تولید میشود. این ماده حاوی صدها ترکیب شیمیایی مختلف است که بسیاری از آنها دارای خاصیت سرطانزایی هستند. قطران عمدتاً به ریهها آسیب میرساند و باعث بیماریهای ریوی و سایر مشکلات جدی سلامتی میشود.
تأثیرات بر بدن
نیکوتین عمدتاً بر سیستم عصبی اثر میگذارد. با ورود به بدن، به سرعت وارد جریان خون میشود و به مغز میرسد، جایی که باعث تحریک و ایجاد وابستگی میشود. این ماده میتواند فشار خون و ضربان قلب را افزایش دهد و در طولانیمدت به مشکلات قلبی-عروقی منجر شود. قطران، با رسوب در ریهها و دیگر اعضای بدن، بهمرور زمان باعث تخریب بافتها و ایجاد مشکلات تنفسی میشود. یکی از مهمترین اثرات قطران، افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه و سایر انواع سرطانها است. برخلاف نیکوتین که تأثیرات آن بیشتر بر سیستم عصبی متمرکز است، قطران بهطور مستقیم با تخریب فیزیکی بافتهای بدن در ارتباط است.
تفاوت در ایجاد وابستگی
نیکوتین، به دلیل اثرات سریع و قوی خود بر مغز، عامل اصلی ایجاد وابستگی به سیگار است. این ماده بهطور مستقیم با ترشح دوپامین در مغز، احساس لذت و آرامش موقت را ایجاد میکند و باعث میشود که فرد به مصرف مداوم دخانیات ادامه دهد. در مقابل، قطران بهخودیخود عامل ایجاد وابستگی نیست، اما اثرات مخرب و طولانیمدت آن بر بدن میتواند بهطور غیرمستقیم باعث شود که افراد به مصرف دخانیات ادامه دهند تا اثرات فوری نیکوتین را تجربه کنند و از عوارض ناخوشایند ناشی از ترک نیکوتین جلوگیری کنند. این تفاوت در مکانیسم اثرگذاری، نقش مهمی در نحوه تأثیر این دو ماده بر سلامت انسان دارد. اگر که دوست دارید از نیکوتین دوری کنید و نیکوتین کمتری مصرف کنید، ما به شما خرید جویس ویپ را پیشنهاد می دهیم.